Rudolf Steiner werft

Op 31 augustus 1919, een week voordat de eerste steinerschool haar deuren officieel opende, hield Rudolf Steiner een voordracht voor de ouders van kandidaat-leerlingen (GA 297). Daarin bracht hij het gemeenschappelijk belang van het steineronderwijs en de sociale driegeleding ter sprake en wordt duidelijk wat Steiner voor ogen had met zijn school. De voordracht is in 1990 in Nederlandse vertaling verschenen [1]. Een impressie (vetgedrukt door rdjv):

‘…Het is noodzakelijk dat de mens door middel van opvoeding, vorming en onderwijs op een andere manier een plaats in de samenleving krijgt dan tot nu toe het geval was … En in het opgroeiende kind willen we niets anders zien dan de zich ontwikkelende mens … Een nieuw inzicht in het wezen van de mens is noodzakelijk … En dat inzicht kan alleen maar voorkomen uit een nieuwe wetenschap …

Die nieuwe ‘wetenschap‘ die als enige bekwaam zou zijn om inzicht in het wezen van de mens te verwerven noemde Rudolf Steiner geesteswetenschap of antroposofie. De tak van zijn antroposofie die zich richt op inzicht in de mens noemde hij menskunde [2].

Daarom werken we in de cursus, waarin de leraren worden voorbereid op het lesgeven aan de Vrije School, vanuit werkelijke menskunde … Wij bestuderen het ware wezen van het menselijke denken, zodat het juiste denken in het kind kan worden ontwikkeld … Werkelijke wetenschap is niet een dood weten, zoals de wetenschap dat tegenwoordig vaak is … En hier botst datgene wat de mensen vanuit de oude verhoudingen nog met zich meebrengen met datgene wat noodzakelijk is voor een werkelijk sociaal gevormde toekomst voor de mensheid …

Gewone wetenschap is volgens Steiner vaak geen werkelijke wetenschap. Wat dan wel? Werkelijke menskunde? Het ware wezen van het denken? Het juiste denken? Het werkelijk sociale? Hoe Steiners volgelingen over gewone wetenschap denken, ligt overigens volledig in lijn met ‘de meester’. Maar ook de staat moet eraan geloven. Dixit Steiner.

Tegenwoordig neemt de staat immers het opgroeiende kind op een bepaalde leeftijd van de ouders over … Natuurlijk laat de staat datgene bij het kind inpompen, wat de staat nodig vindt om het staatsapparaat draaiende te houden en wat nodig is om mensen te laten doen wat de staat met hen wil … Daarom willen we er alles aan doen om onderwijs en opvoeding vorm te geven, zoals ik beschreef …

Dat Rudolf Steiner niet blij was met dat de overheid zich met onderwijs bezighield, is geen geheim. In navolging van hun geestelijke leider  schreeuwen ook vandaag de steinerscholen nog altijd om ‘vrijheid van onderwijs‘.

Men zal moeten geloven en begrijpen, dat datgene wat we sociale omwenteling noemen, zich in de eerste plaats moet voltrekken zoals we dat in de Vrije School proberen. Het zou heel schadelijk zijn wanneer de sociale impuls die aan de oprichting van de Vrije School ten grondslag ligt zou worden miskend … Want het is vanzelfsprekend, dat de Vrije School alleen kan voortbrengen wat zij wil voortbrengen, wanneer zo snel mogelijk, op zo veel mogelijk plaatsen initiatieven worden genomen die uit een zelfde geest voortkomen. Dan zullen er spoedig velen volgen. Dan zal die geest vrij heersen en zal een vrij, sociaal onderwijs- en opvoedingswezen zich over de hele wereld verspreiden. Dan zal deze geest en deze gezindheid zich druppelsgewijs over de beschaafde wereld verspreiden…’

Steiners ‘geest’ zal de beschaafde wereld doordringen en vrij heersen, als maar heel vlug gelijkaardige initiatieven worden genomen die uit diezelfde geest voortkomen? Is dit niet wat emeritus professor Klaus Prange opmerkte?

De antroposofische pedagogiek is een bedrieglijke verpakking voor heerschappij. Ze buit de veelvoorkomende begeleidingsbehoefte uit om de heerschappij van een zelfgekozen elite te rechtvaardigen. [3]

Momenteel bestaan wereldwijd bijna 1000  steinerscholen, waarvan het overgrote deel in Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten. België telt volgens de Federatie van Steinerscholen 25 steinerscholen. (Bron: website FSV)

Voetnoten

[1] R. Steiner & M. Boeke, Vrijheid van onderwijs en sociale driegeleding, Nearchus C.V. 1990.

[2] Geisteswissenschaftliche Menschenkunde (GA 107). Rudolf Steiners ‘mensenkunde’ (GA 107) is in Duitsland door de ‘Bundesprüfstelle für jugendgefährdende Medien’ (Federaal Departement voor gevaarlijke Media voor jongeren) betiteld als rassendiscriminerend en aanzettend tot rassenhaat.

[3] Klaus Prange, Zum Einfluss von Religion und Esoterik auf Bildung und Erziehung“, Alibri Verlag, Aschaffenburg, 2005

Gerelateerde artikels

Indoctrinatie: samenvatting artikel Klaus Prange

Klaus Prange, Waldorfschule: Curriculum und karma…

Ideeën venten: Steiners gemis aan pedagogiek

Oud-leerlingen vertellen